Winnaars Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2022

Kenneth Aidoo, die vorig jaar ook was genomineerd, wordt door juryleden omschreven als  een meesterlijk vakkundig schilder. Zijn manier van schilderen is dan niet het meest opwindende ‘nieuw’ in de kunstwereld, aldus een jurylid, maar chromatisch en compositorisch is het cristal clear. Aidoo’s schijnbaar moeiteloos geschilderde portretten in heldere primaire kleuren zijn van een roerende, en bedrieglijke, eenvoud: “Ik hou mijn verhalen zo dicht mogelijk bij mezelf. Zo weet ik ze te vertellen”, aldus Aidoo die het tot zijn taak als schilder rekent onderbelichte geschiedenissen van Afrikanen in Europa voor het voetlicht te brengen.

Eva Spierenburg deed elf keer mee en werd vaak genomineerd. Waarom viste een jury, deze jury, haar niet eerder uit het (nominatie)net? We moeten onszelf hoe dan ook gelukkig prijzen dat kunstenaars zoals Spierenburg, die multidisciplinair werken, zichzelf tegenwoordig tot de schilderkunst rekenen. Het is ongeëvenaard en moedig, de manier waarop zij lucht brengt in een medium dat graag en al te inschikkelijk vasthoudt aan het klassieke frame. Niet als statement of omdat het kan, maar uit persoonlijke noodzaak creëert Spierenburg, daar waar woorden stranden, een innerlijk landschap van raadselachtige paneeltjes in de vorm van lichaamsdelen en organen die als opengespleten bergkristallen hun geheime, kwetsbare inhoud blootgeven. 

De jury viel als een blok voor de portretten van Iriée Zamblé, noemde ze magnetisch, passend in een lange portrettraditie, elke identiteitsdiscussie overstijgend. Een portret van Zamblé, volgens een jurylid dat niet terugdeinsde de Mona Lisa er bij te halen, doet je ernaar verlangen te weten te komen: wie is dit mens? Wat denkt deze persoon?  Zamblé zelf heeft, zoals Van Gogh, genoeg aan eenvoudige woorden om haar roeping als schilder te omschrijven:  “Al schilderend vorm ik een thuis voor mij en de hoofdrolspelers in mijn werk. De essentie van deze serie gaat om een beeldende weergave laten zien waarin zwarte mensen gewoon kunnen ‘zijn’, in rust en kalmte. Vastberaden en ongedwongen, figuren die niet gevangen lijken binnen de kaders van hun doek. Ze eigenen zich de ruimte toe.”