Winnaars Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2011

‘Een dissonant, daar houden ze niet van in Barbieland’, schrijft Marie Civikov (1979, Den Haag) over haar hardroze schilderij getiteld Plastic. Dissonanten zijn daarentegen zeer kenmerkend voor haar hyperrealisme, evenals schelle kleuren en genadeloze close-ups. Civikov zoomt in op de hardheid van onze tijd; op de felle en ronduit gewelddadige kant van onze consumptiemaatschappij, waarin zelfs oorlogstanks dienen als toeristische attractie. Haar werk mag schel zijn en fel; de realiteit is harder, Civikov legt slechts een schitterende lens op pijnlijke plekken – Welcome to join!

Omar Koubâa (1979, Hengelo) schildert wervelende landschappen. Daarin is geen rustpunt voor het oog; horizon noch verdwijnpunt. Het landschap ontsluit een droomwereld, waarin eigenzinnige kleuren elkaar voortstuwen, weldadig en doezelig, maar nergens slap of klef. De jury bewondert de balans tussen lyrische turbulentie en kalmte in dit werk. Koubâa schildert expansieve, maar evenwichtige composities met een prachtige, zacht-rulle verfhuid, als van een vliegend tapijt dat ons meeneemt op reis: halverwege aarde en sterrenhemel.

Veel schilders gebruiken foto’s als bron voor een beeldrijm met de realiteit. Katja Mater (1979, Hoorn) schíldert daadwerkelijk met fotografische middelen: uitzonderlijk en avontuurlijk. Op één negatief maakt zij diverse opnames van een schilderij in wording. Het doek-in-opbouw verdwijnt in de foto; de foto vangt de geschiedenis van het schilderij. Soms is het een dubbele geschiedenis, want dankzij de reproductietechniek kan de uitkomst verschillen. De beelden zijn stapelingen van licht, van over elkaar heen schuivende kleurenlagen, lichtvlakken en -sluiers, die een bijna romantische suggestiviteit paren aan het exacte oog van de röntgencamera.

Met minutieuze precisie heeft Navid Nuur (1976, Teheran) even strakke als zinderende schilderijen gemaakt. Mooi is ook de schaal ervan. De schilderijenzijn groots, zonder geweldig groot te zijn. Ze hebben een menselijke maat, waardoor de abstractie appelleert aan het persoonlijke: het wordt een mentale reflectie. Van nabij tekent het handschrift van de schilder zich erin af; op afstand vibreert het werk met een pixelachtig licht. De jury is onder de indruk van deze weldoordachte en compromisloze doeken, die, soms via een verdubbeling of schijnbare reproductie binnen een tweeluik, een eigen dynamiek voortbrengen.