Vierschaar

Wijs en rechtvaardig oordeel

Bij binnenkomst in de Vierschaar zag de veroordeelde direct de schout en negen schepenen - de hoofdaanklager en de rechters - op de lange bank zitten. Achter hen zag hij drie voorstellingen van goede rechtspraak. In het midden het Oordeel van de Bijbelse Koning Salomo, die door een wijze truc de waarheid in een rechtszaak wist te achterhalen. De marmeren verhalen moesten de schout en schepenen inspireren om even verstandig en rechtvaardig te oordelen. Ze dienen tegelijk als moreel kompas voor de rechters en als belofte aan de gevangene op een eerlijk oordeel. 

In de linker scene staat barmhartigheid centraal. De Griekse wetgever Zaleucus had zelf de straf op overspel bepaald: het uitsteken van twee ogen. Maar niet wiens ogen. Daarom laat hij bij zichzelf een oog uisteken, om te voorkomen dat zijn overspelige zoon twee ogen moet missen. 

Het rechter relief staat voor rechtvaardigheid. De Romeinse consul Lucius Junius Brutus laat zijn twee zonen onthoofden nadat zij een staatsgreep pleegden. Goede rechtspraak bevoordeelt niemand, ook niet het eigen bloed. 

Kapel van de koning

Koning Lodewijk Napoleon gebruikte vanaf 1808 de Vierschaar als hofkapel. De marmeren voorstellingen liet hij gelukkig niet verwijderen, maar met blauwe gordijnen bedekken. Het verhaal wil dat de hand van Vrouwe Justitia – tussen de ramen naar de Dam – door de gordijnen heen stak. Zonder pardon werd die, met weegschaal en al, afgehakt.